Tư duy phản biện được xem là tài sản quý giá, là kỹ năng quan trọng cho mọi công việc, là yếu tố cần để bạn dễ dàng thăng tiến trong công việc hơn.
Tư duy phản biện được đánh giá là một trong những kỹ năng quan trọng trong mọi lĩnh vực. Có được kỹ năng tư duy phản biện, bạn sẽ tự hình thành và phát triển tốt hơn nhiều kỹ năng liên quan khác như lắng nghe, giao tiếp, giải quyết vấn đề,... Vậy bạn đã hiểu đúng tư duy phản biện là gì? Cách nâng cao tư duy phản biện hiệu quả như thế nào? Hãy đọc ngay bài viết này của Navigos Search để biết rõ.
1. Tư duy phản biện là gì?
Tư duy phản biện (Critical Thinking) là quá trình phân tích, đánh giá, chất vấn giả thiết, giả định và hình thành cách suy nghĩ, đưa ra quan điểm trước một vấn đề, tình huống nào đó.
Nói cách khác, tư duy phản biện là kỹ năng đưa ra quan điểm về vấn đề và chứng minh quan điểm đó trên. Tư duy phản biện rất quan trọng trong mọi lĩnh vực công việc hiện nay.
Giải đáp tư duy phản biện là gì
2. Các loại tư duy phản biện phổ biến
Tư duy phản biện có thể được chia thành 2 loại chính như sau:
Tư duy phản biện tự điều chỉnh
Tư duy phản biện tự điều chỉnh là quá trình bản thân tự tranh luận với quan điểm trong nội tâm. Trước một vấn đề và tình huống nào đó, mỗi người đều có suy nghĩ, ý kiến chủ quan riêng. Những ý kiến này có thể đúng hoặc sai. Người mang kiểu tư duy phản biện tự điều chỉnh sẽ tự đánh giá, phản bác ý kiến và đưa ra sự phản biện mà bản thân thấy hoàn chỉnh nhất.
Tư duy phản biện ngoại cảnh
Tư duy phản biện ngoại cảnh là đưa ra ý kiến, suy nghĩ khách quan mà bản thân cho là đúng để phản biện ý kiến, quan điểm sai lệch về vấn đề. Trong bất một tập thể, từng cá nhân sẽ có cách suy nghĩ và lập luận khác nhau. Từ đó, xuất hiện nhiều quan điểm, ý kiến trái chiều và có ý kiến đúng, có ý kiến sai lệch.
Tư duy phản biện ngoại cảnh sẽ bạn tổng hợp và đánh giá toàn bộ ý kiến của những người khác một cách khách quan để giải quyết vấn đề đúng đắn, tối ưu nhất.
Có những loại tư duy phản biện phổ biến nào?
3. Tại sao bạn cần rèn luyện tư duy phản biện?
Vai trò của tư duy phản biện là gì? Tư duy phản biện quan trọng trong công việc và cuộc sống hiện nay. Khi trau dồi kỹ năng tư duy phản biện, bạn sẽ nhận được nhiều lợi ích:
Cần thiết cho mọi lĩnh vực
Dù bạn làm việc trong lĩnh vực nào thì đều cần đến tư duy phản biện. Kỹ năng này sẽ giúp bạn có được suy nghĩ rõ ràng và đưa ra lập luận sắc bén, giúp giải quyết mọi vấn đề được giải quyết đúng đắn. Đặc biệt, đây là yếu tố không thể thiết nếu bạn muốn trở thành leader giỏi. Nếu làm việc trong lĩnh vực giáo dục, tài chính/đầu tư, quản lý điều hành, pháp luật - pháp lý,... thì tư duy phản biện càng quan trọng.
Cải thiện các kỹ năng
Trong quá trình tư duy phản biện, bạn sẽ suy nghĩ, sắp xếp ý kiến theo logic, trình bày quan điểm, thuyết trình, lắng nghe mọi người,... Tất cả những điều đó giúp bạn cải thiện nhiều kỹ năng quan trọng khác như giao tiếp, lắng nghe, thuyết trình, giải quyết vấn đề,... một cách hiệu quả.
Nâng cao sự sáng tạo
Sáng tạo không đơn giản là chỉ suy nghĩ ra ý tưởng mới lạ, chưa từng mà ý tưởng sáng tạo đó phải hữu ích, liên quan tới vấn đề đang giải quyết và không mang nhiều rủi ro khi áp dụng thực tế. Tư duy phản biện là yếu tố cốt lõi trong việc đánh giá ý tưởng mới, chọn ý tưởng độc đáo nhất và điều chỉnh để ý tưởng sáng tạo đó được hoàn hảo hơn. Vì thế, trong quá trình tư duy phản biện sẽ thúc đẩy sự sáng tạo của bạn, giúp cải thiện hiệu quả công việc tốt hơn.
Phát triển bản thân tốt hơn
Với khả năng tư duy phản biện, bạn sẽ biết cách brainstorm (động não), phân tích dữ liệu thông tin, tích hợp nguồn kiến thức đa dạng để giải quyết vấn đề. Những điều năng này giúp bạn phát triển bản thân hơn, nâng cao cơ hội thăng tiến trong lĩnh vực đang theo đuổi. Và khi đã tự tin về năng lực của bản thân, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn và ứng tuyển công việc cấp trung, cấp cao phù hợp với mình ngay tại danh mục việc làm của Navigossearch.com. Bạn cũng có thể chủ động gửi CV tìm việc đến Navigos Search để có cơ hội trở thành những ứng viên tiềm năng. Khi có vị trí việc làm phù hợp, Navigos Search sẽ chủ động liên hệ, mời bạn ứng tuyển và hỗ trợ bạn trong suốt quá trình ứng tuyển.
Đội ngũ tư vấn của Navigos Search là những chuyên gia tuyển dụng am hiểu thông tin về ngành, am hiểu thị trường lao động và luôn nắm bắt chính xác yêu cầu tuyển dụng cho từng ngành hàng. Với quy trình tuyển dụng hết sức bài bản, Navigos Search đã giúp được rất nhiều ứng viên tìm thấy được đúng vị trí công việc mơ ước, phát triển bản thân và thành công trên con đường sự nghiệp của mình.
Việc rèn luyện tư duy phản biện là rất cần thiết
4. Có được tư duy phản biện bằng cách nào?
Mỗi người sẽ có khả năng nhìn nhận, phân tích, tổng hợp thông tin riêng biệt để đưa ra phản biện khác nhau. Để rèn luyện cho mình khả năng tư duy phản diện, bạn có thể áp dụng các cách dưới đây:
Tích cực trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng liên quan`
Cách đầu tiên để rèn luyện tư duy phản biện là gì? Chắc chắn, bạn không thể tranh luận nếu như thiếu kiến thức về vấn đề đang nhắc đến. Vì vậy, hãy tích cực trau dồi kiến thức đa lĩnh vực bằng cách học hỏi không ngừng, cập nhật xu hướng ngành hay đầu tư, tham gia các khóa học nâng cao, làm trắc nghiệm các câu hỏi IQ,... Điều đó vừa giúp bạn nâng cao khả năng tư duy phản biện và cả năng lực chuyên môn của mình.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần rèn luyện những kỹ năng liên quan đến tư duy phản biện như quan sát, phân tích, suy luận, giao tiếp, giải quyết vấn đề,... Cách tốt nhất là bạn hãy trải nghiệm thực tế thật nhiều, không ngại va chạm và thử thách trong công việc để có thêm nhiều kinh nghiệm, bài học hữu ích. Khi gặp bất cứ vấn đề và tình huống nào, bạn hãy vận dụng kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm và linh hoạt các kỹ năng đó để đưa ra ý kiến khách quan cũng như giải quyết tốt nhất.
Có một tầm nhìn khách quan
Cách tiếp theo để rèn luyện hiệu quả tư duy phản biện là gì? Không phải chỉ cần dựa vào kiến thức của mình mà bạn cứ nằng nặc bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân bất kể đúng hay sai. Hãy nhìn vào sự thật, nhìn vào tình hình hiện tại để phản biện. Khi đó, bạn mới biết đâu là đúng và đâu là sai để tiếp thu, hoàn thiện bản thân mỗi ngày.
Tập đặt câu hỏi, đưa ra giả định
Một vấn đề luôn có nhiều khía cạnh, góc khuất. Nếu bạn chỉ suy nghĩ sơ qua thì không thể tìm ra được chân lý cuối cùng. Bạn nên tập đặt câu hỏi mở, câu hỏi đào sâu, đưa ra giả định rồi tự trả lời để nhận ra yếu tố quan trọng. Chắc chắn, bạn sẽ bất ngờ với kết quả tìm ra sau khi tự trả lời những câu hỏi đó.
Đánh giá lại vấn đề nhiều lần
Sau khi đưa ra ý kiến, nhận định riêng thì bạn hãy đánh giá và lật lại vấn đề nhiều lần, từ nhiều khía cạnh khác nhau. Trong quá trình này, bạn có thể bổ sung ý thêm quan trọng hay tìm ra lỗ hổng của lập luận trước đó. Và nếu không xem xét kỹ thì người khác sẽ tìm thấy điểm mà họ có thể phản bác lại ý kiến của bạn.
Kết luận dựa vào tình hình hiện tại
Như đã nói, trong quá trình tư duy phản biện, bạn sẽ gặp nhiều ý kiến trái chiều. Trước phản bác đó, bạn hãy bình tĩnh, phân tích lại vấn đề theo hướng thực tế và không bị chi phối bởi cảm xúc suy nghĩ của người khác hay cả chính bản thân mình. Đừng bao giờ kết luận vấn đề theo cảm tính của bạn bởi nó không chỉ khiến tư duy và cách nhìn nhận của bạn bị sai lệch mà còn khiến người khác không đánh giá cao về bạn.
Vận dụng 5W + 1H
Để hiểu rõ vấn đề hơn, sau khi đã tổng hợp đầy đủ thông tin quan trọng thì bạn có thể xây dựng sơ đồ 5W + 1H. Sở đồ này cần nêu ra chính xác vấn đề bằng những câu hỏi: Who - Ai? What - Cái gì? Where - Ở đâu? When - Khi nào? Why - Tại sao? Như thế nào?. Sau đó, dựa vào cơ sở khoa học và suy nghĩ logic, bạn hãy liệt kê câu trả lời rõ ràng rồi rút ra kết luận cho vấn đề đang cần giải quyết.
Bày tỏ quan điểm cá nhân
Để quan điểm của bạn được tất cả mọi người công nhận, hãy chuẩn bị kỹ trong đầu về điều bạn tin là đúng và chuẩn bị cách trả lời cho những câu hỏi phản biện. Hãy tự tin trình bày rõ ràng để thuyết phục người khác thành công, chứng mình ý kiến của bạn là đúng.
Cách nâng cao kỹ năng tư duy phản biện
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ tư duy phản biện là gì và tầm quan trọng của kỹ năng này. Hãy cố gắng nâng cao tư duy phản biện để giải quyết tốt mọi vấn đề dù là nhỏ nhất và đừng quên chia sẻ bài viết đến nhiều người hơn nhé.
Ngoài ra, bạn đừng quên bấm theo dõi trang Linkedin và Fanpage của Navigos Search để luôn nắm bắt kịp thời thông tin thị trường lao động, ngành nghề hot cùng nhiều bí quyết hay ho khác nhé. Và quan trọng hơn, hãy share bài viết nếu bạn thấy hữu ích. Cảm ơn quý bạn đọc đã luôn đồng hành cùng Navigos Search!
Navigos Search - Công ty săn nhân tài cấp trung và cấp cao hàng đầu Việt Nam